Wat is netcongestie en waarom is het een probleem?
Nederland kampt met een overvol elektriciteitsnet. In steeds meer regio’s is er te weinig capaciteit om bedrijven aan te sluiten of hun verbruik te vergroten. Dit probleem heet netcongestie: het elektriciteitsnet is op piekmomenten zó vol dat het transport van energie niet meer veilig of betrouwbaar kan plaatsvinden.
De gevolgen zijn groot. Volgens recente schattingen loopt de Nederlandse economie hierdoor jaarlijks 10 tot 40 miljard euro aan groeipotentieel mis. Nieuwe bedrijventerreinen kunnen niet worden aangesloten, productielijnen blijven stil en ondernemers die willen verduurzamen komen letterlijk vast te zitten. De vraag naar elektriciteit stijgt sneller dan het net kan worden uitgebreid.
Hoe raakt dit het mkb?
Voor veel mkb-bedrijven is de impact direct merkbaar. In Noord-Holland en Brabant lopen wachttijden voor nieuwe aansluitingen op tot wel tien jaar. Bedrijven die willen uitbreiden of zonnepanelen willen plaatsen krijgen van de netbeheerder te horen dat dit voorlopig niet mogelijk is. Daardoor blijven investeringen liggen terwijl de energietransitie juist vraagt om versnelling.
Ook bestaande aansluitingen lopen tegen beperkingen aan. Sommige ondernemers mogen op drukke momenten minder terugleveren of verbruiken. Dat betekent productieverlies, hogere kosten en minder flexibiliteit in de bedrijfsvoering. Vooral in sectoren met een hoge energievraag zoals industrie, logistiek en koeltechniek zijn de gevolgen groot.
In de praktijk betekent dit dat mkb-ondernemers niet langer kunnen vertrouwen op een onbeperkte stroomvoorziening. Dat vraagt om creativiteit, samenwerking en een nieuwe manier van denken over energiegebruik.
Ondernemers nemen zelf het initiatief
Veel ondernemers wachten niet langer af. Zij investeren in batterijopslag, lokale energiehubs of gedeelde aansluitingen met buurbedrijven. Hiermee kunnen zij pieken en dalen in het energieverbruik beter opvangen en het net tijdelijk ontlasten.
Een voorbeeld: een logistiek bedrijf met zonnepanelen gebruikt een batterij om overtollige energie op te slaan en later zelf te gebruiken. Zo wordt minder teruggeleverd op drukke momenten en minder afgenomen tijdens piekuren. Het resultaat: minder druk op het net en lagere energiekosten.
Ook ondernemers op bedrijventerreinen zoeken elkaar steeds vaker op om samen een aansluiting te delen of onderling energie uit te wisselen. Deze initiatieven laten zien dat het mkb niet alleen onderdeel van het probleem is, maar juist een belangrijke deel van de oplossing kan vormen.
Juridische en beleidsmatige knelpunten
Toch stuiten veel van deze initiatieven op wettelijke grenzen. De huidige Elektriciteitswet maakt het delen van aansluitingen tussen bedrijven vaak nog onmogelijk. Ook het grootschalig toepassen van batterijopslag of flexibele energiecontracten wordt beperkt door regelgeving die is ontworpen voor de oude energiemarkt.
Daarnaast verloopt de vergunningverlening traag en zijn er verschillen tussen regio’s en netbeheerders in de interpretatie van de regels. Hierdoor lopen projecten vertraging op terwijl de technologieën al beschikbaar zijn.
Ondernemers ervaren dat het regelgevend kader achterloopt op de technologische werkelijkheid. De behoefte aan modernisering van wetgeving wordt breed gedeeld door zowel het bedrijfsleven als de energiesector. Zonder ruimte voor innovatie blijft het lastig om de capaciteit van het bestaande net optimaal te benutten.
Naar een toekomstbestendig energienet
De oplossing voor netcongestie ligt niet alleen in het aanleggen van extra kabels en transformatoren. Dat proces kost jaren en vergt miljardeninvesteringen. Minstens zo belangrijk is het beter benutten van de huidige infrastructuur.
Daarbij spelen mkb-bedrijven een cruciale rol. Door flexibel met hun verbruik om te gaan kunnen zij helpen om piekbelasting te verminderen. Een bedrijf dat zijn machines ’s nachts laat draaien of laadmomenten slim plant draagt direct bij aan een stabieler net.
Ook dynamische energiecontracten bieden kansen. Door te verbruiken wanneer de prijzen laag zijn bijvoorbeeld bij veel zon of wind verlicht u automatisch de druk op het net. Zo ontstaat een systeem waarin flexibiliteit en duurzaamheid samenkomen.
De energietransitie vraagt om samenwerking tussen ondernemers, netbeheerders en overheden. Regelgeving moet innovatie ondersteunen in plaats van belemmeren. Want waar ruimte is om te experimenteren ontstaan de oplossingen die Nederland nodig heeft.
Conclusie
Netcongestie is geen tijdelijk probleem, maar een structurele uitdaging voor de Nederlandse economie. Toch laten veel mkb-ondernemers zien dat er wél alternatieven zijn. Met batterijopslag, slimme planning en samenwerking kunnen zij bijdragen aan een stabieler en toekomstbestendig energienet.
Wie nu investeert in flexibiliteit profiteert niet alleen van lagere kosten, maar bouwt ook aan een duurzamere bedrijfsvoering.
